Fiziksel bazı insanların yiyecek ve içecekler karsısında daha iştahlı olduğunu kabul ettiğimiz gibi, cinsellikle ilgili araştırmalar da libidonun insanlar arasında büyük farklılıklar gösterdiğini ortaya koyuyor. Bütün araştırmalarda düzenle bir şekilde haftada birkaç kez orgazma ulaşan erkekler ve kadınlar yanında, uzun süre cinsel rahatlama gereği duymayanların da olduğu görülüyor. Hormonal çok seyrek olarak, ortada başka hiçbir neden yokken libidoda değişiklik gözlemlenmesi hipotalamus, hipofiz bezi ya da testislerde bir hastalığa bağlı olabiliyor. Bunun dışında erkeklerde erkek cinsel hormonu testosteron yasla giderek azalır ve bazı erkeklerde libido azalması diğerlerinden daha erken gelişir.
Kadınlarda Cinsel Dürtüler
Cinsel dürtüleri daha kırılgan olan kadınlarda da, âdet döngüsü sırasında iniş çıkışlar gözlemlenebileceği gibi, gebelik, doğum sonrası ve menopoz gibi önemli hormonal değişikliklerle birlikte libidoda da büyük değişiklikler olur. Gebeliği önleyici haplar da dahil olmak üzere, herhangi bir hormon tedavisi gören kadınlarda libido bundan olumsuz etkilenebilir. Genel sağlık durumu tahmin edileceği gibi ağır hastalıklar ya da uzun süreli sağlık sorunları libidoyu azaltır; bu strese bağlı olabileceği gibi, özgül bazı biyokimyasal değişikliklerle de ilgili olabilir.
Enfeksiyonlar
Viral enfeksiyonu izleyen halsizlik sırasında da cinsel dürtü azalabilir. İlaçlar birçok ilaç libido azalmasına neden olabilir. Şizofreni ya da psikoz tedavisinde kullanılan ilaçlar, morfin içeren ağrı kesiciler, hipertansiyonda kullanılan beta blokeler ve yukarıda sözü edildiği gibi hormon tedavisi bunlar arasında yer alır. Östrojen ya da siproteron kullanan erkekler libidonun çok azaldığını fark edeceklerdir. Duygu-durum değişiklikleri depresyonda cinsel istek azalması, iştah azalmasından ve uykusuzluktan da önce gelişebilir. Tersine manik atak geçiren ya da hiperaktif kişilerde cinsel dürtü çok artar. Cinsel dürtünün duygu-durum (ruh hali ) değişikliklerinden etkilenme düzeyi kişiden kişiye farklılık gösterir ve bazı kişilerde görece küçük olayların etkisi büyük olabilir.
Psikolojik Nedenler
Psikolojik nedenler kişinin ilişkideki gerilimler sonucunda eşine duyduğu cinsel ilginin azalmasıyla cinsel dürtü azalması arasında ayrım yapmak önemlidir. İnsanın cinsel dürtü kaybından yakınması, artık eşine ilgi duymadığını ya da değişik nedenlerle eşiyle cinsel ilişkinin kendisinde çok gerilim yarattığını kabul etmesinden çok daha kolaydır. Bu gibi durumlarda bazen istek vardır ama bastırılmıştır ya da kişi mastürbasyonla ya da başka eslerle rahatlama olanağı bulmaktadır. Bunun dışında cinsel dürtünün az olmasına yol açan nedenler çok karmaşık ve kişiye özgüdür ve dikkatle irdelenmesi gerekir. Bazı kişilerde cinsellik korku ve endişeyle ya da suçluluk ve utanç duygularıyla öylesine yalandan ilişkidir ki, bunlar uyarılmayı önler.
Bazı kişiler de kendi cinsel fantezilerinden ( özellikle eşcinsellik ya da şiddet veya sıra dışı uygulamalar içeriyorsa ) dehşete düşebilir ve kendi cinsel kimliklerinden korkmaya başlar. Bazı kişiler yalnızca yabancılar, fahişeler gibi kendileri açısından “güvenli” buldukları kişilerin yanın da cinsel olarak uyarılabildiklerini, kendi düzeylerinde bir eşle ilişki kurma olasılığını çok “tehlikeli” bulduklarını fark eder. Bu tür kişiler düşlerindeki eşi bulmuş ve umutsuzca bir ilişki kurmak istiyor olabilirler, ama o kişi karşısında neden cinsel olarak uyarılamadıklarını açıklayamazlar.
Tedavi ve beklenen sonuçlar cinsel dürtünün az olmasının nedenleri çok farklı ve çok karmaşık olabileceği için, gerekli tedavi süresi ve tedavinin başarı derecesi de çok farklı olabilir. Bu durumda, iyi tanımlanmış ve kolayca çözülebilecek bir sorunu olan kısının, durumu daha karmaşık olan kişilere göre daha çabuk ve daha iyi sonuç alacağı açıktır. Kişisel cinsel dürtüleri normal düzeyde olan, ama birbirlerine duydukları cinsel ilgide sorunlar yaşayan çiftlerin ilişki konusunda danışmana başvurmaları bazen daha uygun olabilir. Bunun dışında seks terapistleri kişileri tek baslarına ya da esleriyle birlikte görüşebilir.
Cinsel Ruh Sağlığı
Cinsel ruh sağlığı ( psikoseksüel ) terapisinde farklı yöntemler kullanılabilir, ama esas olarak kişiye ya da çifte cinsel ilgilerinin neden azaldığını açıklığa kavuşturmada yardım etmek amaçlanır. Bu korkutucu nitelikte olmayan, basit bazı egzersizlerle ya da erotik ev ödevleriyle birleştirilebilir ve daha sonra bu uygulamalar karşısındaki duygular irdelenebilir. Viagranın erkeklerde erektil işlev bozukluğu sorununu bütünüyle tedavi eden bir ilaç olduğu manşetlere yansıdıktan kısa bir süre sonra, bu ilacın cinsel uyarılma ve orgazm sorunu olan kadınlarda da mucize ilaç olabileceğini düşündüren yeni bazı bildiriler yayımlandı. Viagra internette kadınlar için ( vıacreme adında ) bir krem olarak pazarlanıyor. Gerçi bu ilaç erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da cinsel organlara kan akışını artırabilir, ama doktorlar kadınlarda ( belki de erkeklerde de ) cinsel uyarılmanın kan akışındaki değişikliklerden çok, psikolojik ve duygusal etmenlerle ilişkili olabileceği konusunda uyarıda bulunuyor.
Özgül bazı fiziksel uyarılma sorunları olan kadınlar bu ilaçtan yararlanabilir, ama pek çoğu için yararlı olmayabilir. Cinsel dürtünün az olmasıyla ilgili bazı psikolojik sorunlar çok karmaşık olabileceğinden, bazen herhangi bir ilerleme görülebilmesi için uzun ve yoğun bir tedavi süreci gerekli olabilir. Bu kişilerin çoğu tedaviden yararlansa da, bir bölümünün tedavisi güç olmaya devam edecektir.
Psikolog Narek Karasu Bakırköy ve Nişantaşı ofislerinde hizmet vermektedir. İstanbul dışında olan danışanlar için internet yoluyla da hizmet vermektedir.