İnsanlar tarafından terk edilme ve bunun sonucunda yalnız kalma korkusunun ortaya çıkardığı aşırı derecede “başka birine” bağımlı olma duruma “bağımlı kişilik bozukluğu” adı verilir. Normal düzeyde olan birilerini arama, devamlı onlarla birlikte olma, onların istekleri doğrultusunda seçimler yapma bir noktadan sonra aşırılaşmaya başladığında sağlıklı kabul edilmez. Bu durumun gözlendiği hastalarda bir çaresizlik söz konusudur. Özellikle kendi başlarına gerçekleştirdikleri bireysel etkinliklerinde bu çaresizlik su yüzüne çıkar.
Bağımlı kişilik bozukluğu hastalığının temel özelliği başkalarına aşırı yapışık durumda yaşama noktasına varan bir bağımlılık, bir kopamama durumudur. Ruhsal hastalıkların yaygınlığı incelendiğinde profesyonel destek alan hastaların büyük çoğunluğunun bağımlı kişilik bozukluğu hastası olduğu ortaya çıkmaktadır.
Bağımlı Kişilik Bozukluğu Olan Hastalarda Gözlenenler
Kendini İfade Edemezler:
Bağımlı bir kişiliğe sahip olan hastaların en belirgin özelliklerinden biri kendini ifade etmekte zorluk yaşamalarıdır. Özellikle zıt fikirlerin oluştuğu ortamlarda kendi fikirlerini sunup kabul ettirme konusunda çok çekingen ve başarısızdırlar. Savundukları düşüncenin doğruluğundan emin dahi olsalar bunu dile getiremezler. Bu nedenle toplumda silik birer karakterdirler.
Güven Eksikliği Duyarlar:
Bağımlı kişilik bozukluğunda güven sorunu ciddi boyutlardadır. Hasta ilk başta kendisine daha sonra kendisi dışında kalan herkese karşı aşırı güvensizdir. Kendilerine karşı güvensiz olduklarından kalabalık ortamlar sadece dinleyici konumundadırlar. Ancak dinleyicilik konusunda da kendilerini tamanlamıyla veremedikleri için yetersizdirler.
Hayır Diyemezler:
Bu tip hastalar maalesef gerek sosyal çevrelerinde gerek iş yaşamlarında ya da özel hayatlarında “kullanılan” başka bir ifadeyle “ezilen” taraf olurlar. Bu, hiç kimseye hayır diyememelerinden kaynaklanmaktadır. Kendilerinden ne istenirse istensin yapmaya çaılşırlar. “hayır ben bunu yapmak istemiyorum.” cümlesi bu hastaların hayatlarında yer bulamaz.
Karar Vermekte Zorlanırlar:
Bağımlı kişilik bozukluğu hastaları basit bir olay ya da durum karşısında bağımsız bir karar veremezler. İyi ihtimalle bir karar vermiş olsalar bile bu kararı dile getiremezler. Yaşanan bu anlarda her zaman yakınlarında bulunan başka bir kişiden destek beklerler. Aslında bu davranışlarının temelinde hata yapacakları ve bu hatadan dolayı küçük görülecekleri korkusu yatar.
Yalnız Kalamazlar:
Bu hastalığın temeli kendi kendine yetememedir. Bu yüzden bu hastalar yalnız kalmaktan çok korkarlar. Yalnızlık onlar için çaresizliği ifade eder. Eşlerini, ev arkadaşlarını ya da dostlarını sık sık aramalarının altında yalnızlık korkusu vardır.
Bağımlı kişilik bozukluğu olan hastalar kendine güvenleri yoktur. Bu kişiler pasif bir şekilde, nerede yaşayacaklarına, ne iş yapmaları gerektiğine, kiminle arkadaşlık edeceklerine ve bazı kararların sorumluluğunu eşlerine veya sevgililerine bırakırlar. Karşı tarafın onayını kaybetmekten korktukları için hatalı olduğunu bildikleri halde onun fikrine katılırlar. Kendi başlarına bir eyleme başlama ya da karar vermekte güçlük çekerler. Birisi tarafından korunup bakılmaya olan şiddetli ihtiyaçları, yalnız kaldıklarında bu kişilerin kendilerini rahatsız hissetmelerine neden olur. Zihinleri sürekli yalnız bırakılıp kendi kendilerine bakmak zorunda kalacakları ile ilgili korkularla meşguldür. Başkalarından taleplerde bulunamazlar ve kurdukları koruyucu ilişkilerin bozulmamasını garanti altına almak için kendi ihtiyaçları göz ardı ederler. Yakın ilişkileri bittiği zaman, onun yerine koymak için telaşla başka bir ilişki ararlar. Bağımlı kişilik bozukluğu yaygınlığı %1.5 un biraz üzeridir. Kadınlarda erkeklerden daha yaygındır. Farklı yetiştirilme tarzları bu farkı doğurduğu düşünülmektedir.
Bağımlı kişilik bozukluğunun görüldüğü erkeklerde yüksek oranda akrabalarında depresyon görüldüğü görülmüş kadınlarda ise yaygın olarak panik bozukluğunun görüldüğü saptanmıştır. Bağımlı kişilik bozukluğu yaygın olarak sınır kişilik bozukluğu ve çekingen kişilik bozukluğu ile birlikte görülmektedir.
Psikolog Narek Karasu Bakırköy ve Nişantaşı ofislerinde hizmet vermektedir. İstanbul dışında olan danışanlar için internet yoluyla da hizmet vermektedir.
Randevu ve bilgi almak için 7/ 24 ulaşabilirsiniz.